Χρονολογικός πίνακας γεγονότων 1967-75
Γράφει η μαθήτρια της Α΄ Λυκείου Υβέτ Δημητρόβα

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Με την ευκαιρία της γιορτής του Πολυτεχνείου σκεφτήκαμε να σας παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα γεγονότα της επταετίας 1967-75, κατά χρονολογική σειρά:

                                                               1967

·        4 Απριλίου 1967. Ο Κανελλόπουλος αίρει την εμπιστοσύνη του προς την κυβέρνηση Παρασκευόπουλου. Παρά τη συμφωνία ο βασιλιάς δίνει στην ΕΡΕ εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Προκηρύσσονται εκλογές για τις 28 Μαΐου. Οι εκλογές που δεν έγιναν ποτέ…  

·        21 Απριλίου 1967. τους στρατηγούς και τους πολιτικούς θα προλάβει μια ομάδα συνταγματαρχών με επικεφαλής τους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Νικόλαο Μακαρέζο και Στυλιανό Παττακό προβαίνοντας σε ένα «made in USA» στρατηγικό πραξικόπημα και αιφνιδιάζοντας τους πάντες- το παλάτι, τα κόμματα, τον Ελληνικό λαό. Το παλάτι ασπάζεται τη Χούντα.  «Πρωθυπουργός» ορίζεται ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Κων/νος  Κόλλιας. Εξαπολύεται πογκρόμ συλλήψεων κατά του συνόλου σχεδόν του πολιτικού κόσμου και συλλαμβάνονται αδιακρίτως Έλληνες πολίτες αριστερών πεποιθήσεων, ακόμα και καθ’ υποψίαν. Τα δημοκρατικά δικαιώματα συνθλίβονται από τις ερπύστριες των τανκ. Η χώρα «μπαίνει στο γύψο» για 7 ολόκληρα χρόνια…

·        30 Απριλίου 1967. Στελέχη της Νεολαίας Λαμπράκη  ιδρύουν το Πατριωτικό Μέτωπο- μετέπειτα Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο με επικεφαλής τον Μίκη Θεοδωράκη- ενώ στελέχη του Ομίλου Παπαναστασίου ιδρύουν τη Δημοκρατική Άμυνα.   

·        4 Μαΐου 1967.τους 6000 φτάνουν ήδη οι κρατούμενοι που «φιλοξενεί» η Χούντα στο κολαστήριο της Γυάρου. Ο αριθμός τους θα φτάσει τις 10000. Οι φυλακές γεμίζουν και τα κρατητήρια της ΕΣΑ και της Ασφάλειας γίνονται τόποι μαρτυρίας για άνδρες, γυναίκες, ακόμα και εφήβους. 

·        22 Μαΐου 1967. Δολοφονείται από όργανα της Χούντας ο δικηγόρος Νικηφόρος Μανδηλαράς, συνήγορος υπεράσπισης στην υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ».

·        6 Ιουνίου 1967. Τίθεται εκτός η μουσική του Θεοδωράκη.

·        20 Ιουνίου 1967. Επισκέπτεται την Αθήνα ο Ρίτσαρντ Νίξον, μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ. Οι εφημερίδες της επομένης αναγγέλλουν την άφιξή του ως εξής: «Αφίχθη εις Αθήνας ο άλλοτε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κ. Νίξον. Κατά τη διάρκεια της εδώ παραμονής του θα γίνει δεκτός υπό του Βασιλέως, του πρωθυπουργού κ. Κόλλια και μελών της κυβερνήσεως». Μεταξύ αυτών ήταν και ο Παττακός

·        5 Σεπτεμβρίου 1967. Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη το στέλεχος των «Λαμπράκηδων» Γ. Χαλκίδης από όργανα της Χούντας.

·        9 Σεπτεμβρίου 1967. ο «πρωθυπουργός» Κόλλιας συναντάτε στον Έβρο με τον Τούρκο ομόλογό του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ για την …επίλυση του Κυπριακού. Η συνάντηση εξελίσσεται σε απόλυτο φιάσκο εξασθενίζοντας το «γόητρο» των πραξικοπηματίων.  

·        13 Δεκεμβρίου 1967. Αφού αποδέχθηκε το χουντικό καθεστώς ο νεαρός βασιλιάς Κων/νος επιχειρεί, κατόπιν εορτής αντιπραξικόπημα. Το βασιλικό κίνημα οδηγείται σε παταγώδη αποτυχία. Ο ίδιος και η οικογένειά του φεύγουν άρον- άρον από τη χώρα για τη Ρώμη.   

Αντιβασιλέας ορίζεται ο στρατηγός Γεώργιος Ζωιτάκης και πρωθυπουργός αυτοχρίζεται ο Παπαδόπουλος.

                                                 1968

·        15 Ιανουαρίου 1968. μετά από διεθνείς πιέσεις αποφυλακίζεται ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος βρίσκεται προφυλακισμένος για την υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ» και φεύγει στο εξωτερικό. Λίγο καιρό αργότερα (27.2.68) θα καταφύγει στη Σουηδία όπου θα οργανώσει το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα- ΠΑΚ.

·        10 Μαΐου 1968. Πεθαίνει μετά από φρικτά βασανιστήρια ο βουλευτής της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς- ΕΔΑ, Γιώργος Τσαρούχας.

·        13 Αυγούστου 1968. Απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη στην παραλιακή Αθηνών- Σουνίου. Ο Παναγούλης συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και βασανίζεται φρικτά.

·        29 Σεπτεμβρίου 1968. η χούντα προκατασκευάζει δημοψήφισμα για νέο «σύνταγμα» και αποσπά το 91,87%.

·        1 Νοεμβρίου 1968. Πεθαίνει ο Γεώργιος Παπανδρέου και 2 μέρες μετά, η κηδεία του μετατρέπεται σε μια μεγαλειώδη διαδήλωση του δημοκρατικού λαού κατά της Χούντας, θορυβώντας ιδιαιτέρως τους πραξικοπηματίες.

·        7 Νοεμβρίου 1968. Ο Παναγούλης καταδικάζεται δις εις θάνατον. Η ποινή του θα μετατραπεί σε ισόβια κάθειρξη.

                                                           1969

·        28 Μαρτίου 1969. Με δήλωσή του ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης αποδοκιμάζει το χουντικό καθεστώς. Τη γραπτή δήλωση μεταδίδει το BBC. Σε αυτήν αναφέρει: «Βλέπω μπροστά μου το γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή»!  Οι πραξικοπηματίες πανικόβλητοι εκδίδουν κυβερνητική ανακοίνωση και δηλώνουν: «Εμφανίζεται ο κ. Σεφέρης βάλλων κατά της ιδίας του πατρίδος και του αιωνίου Ελληνισμού χάρις εις το γόητρον και την αίγλην του οποίου ο ως άνω λόγιος ετιμήθη εις το παρελθόν»!...

·        6 Μαΐου 1969. Με την επιβολή της Χούντας καταργήθηκαν όλα τα εκλεγμένα όργανα των φοιτητικών συλλόγων. Με το νόμο 93/1969 οι καθηγητές υποχρεώνονταν να εκδίδουν πειθαρχικές αποφάσεις εις βάρος των φοιτητών που εναντιώνονταν στο καθεστώς. Έτσι, πολλοί φοιτητές και σπουδαστές αποβάλλονταν από τις σχολές τους. Οι πραξικοπηματίες, κάνοντας ένα βήμα παραπέρα, διορίζουν κυβερνητικούς επιτρόπους στις ανώτατες σχολές της χώρας. Ένα χρόνο αργότερα θα αποφασίσουν και την διακοπή της αναβολής στράτευσης όσων «δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις.»

·        6 Ιουνίου 1969. Δραπετεύει από τις φυλακές Μπογιατίου ο Παναγούλης.

·        12 Δεκεμβρίου 1969. η διεθνής κατακραυγή εις βάρος των συνταγματαρχών όλο και αυξάνει. Το Συμβούλιο της Ευρώπης αποπέμπει την Ελλάδα από μέλος του.

                                                             1970

·        13 Απριλίου 1970. Απελευθερώνεται μετά από διεθνείς αντιδράσεις ο Θεοδωράκης και φεύγει για το Παρίσι. Αρχίζει συναυλίες σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις κατά της Χούντας.

·        2 Σεπτεμβρίου 1970. ένας άνδρας και μια γυναίκα- ο Κύπριος Γ. Τσικουρής και η Ιταλίδα Ε. Μ. Αντζελόνι- σκοτώνονται από έκρηξη βόμβας μέσα στο αυτοκίνητο που προόριζαν γεμάτο εκρηκτικά για την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα.

·        18 Σεπτεμβρίου 1970. Ένας Έλληνας φοιτητής, ο Κ. Γεωργάκης αυτοπυρπολείται σε πλατεία της Γένοβας στην Ιταλία διαμαρτυρόμενος για τη δικτατορία. Σοκ για την διεθνή κοινή γνώμη.

·        19 Σεπτεμβρίου 1970. Η Χούντα αναγγέλλει την ίδρυση της λεγόμενης «Συμβουλευτικής Επιτροπής Νομοθετικής Εργασίας» με 60 μέλη, σαν ένα είδος «κοινοβουλίου».   

                                                               1971

·        20 Σεπτεμβρίου 1971. Κηδεύεται ο ποιητής Γ. Σεφέρης. Η κηδεία του μετατρέπεται σε εκδήλωση της δυσαρέσκειας του λαού κατά του δικτατορικού καθεστώτος. Κάτι ανάλογο με αυτό που είχε συμβεί την περίοδο της γερμανικής κατοχής με την κηδεία του Κωστή Παλαμά.

·        16 Οκτωβρίου 1971. Ο ελληνικής καταγωγής αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Σπύρος Άγκνιου πραγματοποιεί με όλες τις επισημότητες επίσκεψη στην Αθήνα και συναντάτε με τον ’’αντιβασιλέα’’ Ζωιτάκη και τον ’’πρωθυπουργό’’ Παπαδόπουλο, ενώ καταθέτει και στεφάνι στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Οι ΗΠΑ και επισήμως αποδέχονται το στρατοκρατούμενο καθεστώς.

                                                                 1972 

·        21 Απριλίου 1972. Στην «επέτειο» του πραξικοπήματος, 100 περίπου φοιτητές πραγματοποιούν καθιστική διαμαρτυρία γύρω από την Μητρόπολη Αθηνών. Και στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών συγκεντρώνονται φοιτητές και ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο, φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της Δημοκρατίας. Είναι η χρονιά που το φοιτητικό κίνημα αρχίζει να φουντώνει για τα καλά.

·        27 Απριλίου 1972.  Γίνεται η 1η φοιτητική διαδήλωση (από τους φοιτητές της σχολής των Φυσικομαθηματικών Αθήνας).

·        20 Νοεμβρίου 1972. διεξάγονται εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους μετά από υποχώρηση των πραξικοπηματίων. Παίρνουν μέρος οι παράνομες οργανώσεις της ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ, του Ρήγα Φεραίου κ.α. Οι εκλογές ωστόσο ήταν νόθες και οι φοιτητικές κινητοποιήσεις εντείνονται.

                                                     1973

·        14 Φεβρουαρίου 1973. Φοιτητές του ΕΜΠ συγκεντρώνονται στο χώρο του πολυτεχνείου και διαδηλώνουν. Η αστυνομία επεμβαίνει και συλλαμβάνει περί τους 100. Άγριοι ξυλοδαρμοί, 11 παραπέμπονται σε δίκη.

·        16 Φεβρουαρίου 1973. γίνεται κατάληψη από τους φοιτητές της Νομικής Σχολής της Αθήνας στην οδό Σόλωνος. Είναι η  1η «δοκιμαστική» κατάληψη από 2500 φοιτητές, οι οποίοι βγαίνουν από το κτίριο σε μορφή πορείας.

·        21 Φεβρουαρίου 1973. 4000 φοιτητές καταλαμβάνουν τη Νομική Σχολή. Η κατάληψη θα διαρκέσει 40 ώρες. Είναι οι πρώτες δυναμικές εκδηλώσεις αντίστασης κατά της Χούντας. Οι φοιτητές βγαίνουν ύστερα από διαπραγματεύσεις, υπό την κάλυψη χιλιάδων συμπαραστατών που είχαν συγκεντρωθεί. Δέχονται ωστόσο την επίθεση της αστυνομίας. Σημειώνονται τραυματισμοί και συλλήψεις.

·        23 Φεβρουαρίου 1973..Αντιδικτατορικές εκδηλώσεις φοιτητών και συλλήψεις στην κηδεία της μεγάλης ηθοποιού Κατίνας Παξινού.

·        20 Μαρτίου 1973. Από τις αρχές του μηνός διοργανώνονται φοιτητικές εκδηλώσεις σε διάφορες πόλεις- Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κ.α. Την ημέρα εκείνη σημειώνεται άλλη μια κατάληψη της Νομικής Σχολής της Αθήνας, η οποία καταλήγει σε εισβολή της αστυνομίας ύστερα από σχετικό αίτημα της Συγκλήτου. Σημειώνονται δεκάδες τραυματισμοί και πάνω από 100 φοιτητές συλλαμβάνονται.

·        22 Μαΐου 1973. Συλλαμβάνεται και βασανίζεται φρικτά ο αξιωματικός Σπύρος Μουστακλής στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.

·        23 Μαΐου 1973. Καταστέλλεται αντιδικτατορικό κίνημα στο Ναυτικό.

·        25 Μαΐου 1973. Σημειώνεται ανταρσία στο αντιτορπιλικό ’’Βέλος’’, που βρισκόταν για άσκηση του ΝΑΤΟ στην Ιταλία. Τα 36 μέλη του πληρώματος, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνήτη του Νικόλαο Παππά, ζητούν πολιτικό άσυλο.

·        1 Ιουνίου 1973. ο Παπαδόπουλος «καταργεί» τη μοναρχία και προαναγγέλλει «κοινοβουλευτική Δημοκρατία»…

·        29 Ιουλίου 1973. Δημοψήφισμα για την κατάργηση της βασιλείας (κατά του θεσμού το 78,4% και υπέρ το 21,6%).

·        19 Αυγούστου 1973. Ο Παπαδόπουλος αυτοχρίζεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

·        20 Αυγούστου 1973.Κάτω από τη γενική πίεση που ασκείται, η Χούντα προκηρύσσει γενική αμνηστία των πολιτικών κρατουμένων και απονέμει χάρη στον Παναγούλη και προχωρεί στην άρση του στρατιωτικού νόμου.

·        8 Οκτωβρίου 1973. Στην προσπάθεια της Χούντας να ενδυθεί τον «πολιτικό μανδύα», δίνεται εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Σπύρο Μαρκεζίνη, αρχηγό του μικρού κόμματος των Προοδευτικών. Γρήγορα η δοτή κυβέρνηση του Μαρκεζίνη έρχεται σε ρήξη με το φοιτητικό κίνημα. Οι φοιτητές διεκδικούν άμεσες εκλογές από επιτροπές δημοκρατικά εκλεγμένες από τις φοιτητικές συνελεύσεις και κατάργηση των διαταγμάτων περί διακοπής των αναβολών στράτευσης.

Ο Μαρκεζίνης δεν ικανοποίησε κανένα αίτημα.

·        14 Νοεμβρίου 1973. Φοιτητές συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο. Ακολουθεί κατάληψη. Γρήγορα τους ακολουθούν εργαζόμενοι της Αθήνας και μαθητές. Ο στρατός πετάει τον «πολιτικό μανδύα» του και ξαναφοράει τα…χακί. Σε πολλές πόλεις της Ελλάδας ξεκινούν επίσης καταλήψεις.

·        15 Νοεμβρίου 1973. Συγκροτείται Συντονιστική Επιτροπή και ξεκινά να λειτουργεί ο ραδιοφωνικός πομπός των εξεγερμένων, οι οποίοι καλούν το λαό σε γενική απεργία και ανατροπή του Παπαδόπουλου. Η σύγκλητος αποφασίζει να μην επιτρέψει την είσοδο της αστυνομίας στο χώρο. Τις 5000 πλησιάζουν οι συγκεντρωμένοι εντός του Πολυτεχνείου και οι εκτός φτάνουν τις 10.000.

·        16 Νοεμβρίου 1973. Οι αστυνομικές δυνάμεις αναλαμβάνουν δράση. Αιματηρές συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας με δεκάδες νεκρούς κι εκατοντάδες τραυματίες. Τη νύχτα κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα άρματα μάχης. Οι φοιτητές ζητούν μέσω του πομπού τους, φάρμακα και ιατρική βοήθεια. Οι εκφωνητές αποκαλούν τους στρατιώτες «αδέρφια μας» και τους προτρέπουν σε αδελφοσύνη.

·        17 Νοεμβρίου 1973. Στις 3.00 τα ξημερώματα ένα τεθωρακισμένο γκρεμίζει την κεντρική πύλη και εισβάλλει στο χώρο του Πολυτεχνείου. Ακολουθεί μακελειό. Καταστέλλεται η εξέγερση. Φοιτητές δολοφονούνται, ξυλοκοπούνται και συλλαμβάνονται. Στις 13.30 το μεσημέρι ο Παπαδόπουλος με διάγγελμά του κηρύττει και πάλι στρατιωτικό νόμο στέλνοντας τον Μαρκεζίνη σπίτι του…

·        25 Νοεμβρίου 1973. Ο «αόρατος δικτάτορας» ταξίαρχος Δημήτρης Ιωαννίδης, επικεφαλής της ΕΣΑ, ανατρέπει τον Παπαδόπουλο με πραξικόπημα. «Πρόεδρος της Δημοκρατίας» ορίζεται ο στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης και «πρωθυπουργός» ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος.

                                                         1974

·        15 Ιουλίου 1974. Κατ’ εντολή της Χούντας των Αθηνών και υπό την καθοδήγησή της, ανατρέπεται με πραξικόπημα ο πρόεδρος της Κύπρου Μακάριος από τον Νικόλαο Σαμψών, τον αποκαλούμενο «πρόεδρο των οκτώ ημερών». Ο Μακάριος καταφέρνει να διαφύγει.

·        20 Ιουλίου 1974. Οι Τούρκοι εκμεταλλεύονται την ευκαιρία και εισβάλλουν στο βόρειο τμήμα του νησιού (Αττίλας-1). Τα επεκτατικά τους για διαμελισμό της Κύπρου υλοποιούνται εν γνώσει του Χένρι Κίσσινγκερ, υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ.

·        23 Ιουλίου 1974. Ο Σαμψών παραιτείται και στην Αθήνα οι στρατηγοί αποφασίζουν να παραδώσουν την εξουσία στους πολιτικούς. Ο Ανδρουτσόπουλος παραιτείται και ο Γκιζίκης καλεί με μεσολάβηση του Ευάγγελου Αβέρωφ, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει από το Παρίσι.

·        24 Ιουλίου 1974. Επιστρέφει από το Παρίσι ο Καραμανλής.

·        14 Αυγούστου 1974. Οι Τούρκοι ολοκληρώνουν την εισβολή τους στην Κύπρο με τον Αττίλα-2.

·        17 Νοεμβρίου 1974. Η χώρα προχωρεί σε ελεύθερες εκλογές.

·        8 Δεκεμβρίου 1974. Κλείνει οριστικά και αμετάκλητα το πολιτειακό ζήτημα. Οι Έλληνες πολίτες επιλέγουν σε ελεύθερο δημοψήφισμα την αβασίλευτη δημοκρατία με 69,2%.

                                                            1975

·        14 Ιανουαρίου 1975. Προφυλακίζονται οι πραξικοπηματίες.

·        22 Μαΐου 1975. Παραπέμπονται 24 πρωτεργάτες της 21ης Απριλίου για εσχάτη προδοσία και στάση.

·        28 Ιουλίου 1975. Αρχίζει η δίκη τους στις φυλακές Κορυδαλλού από το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών με πρόεδρο του δικαστηρίου τον Ιωάννη Ντεγιάννη.

·        23 Αυγούστου 1975. Αποφασίζετε η θανατική καταδίκη για την τριανδρία Παπαδόπουλου- Μακαρέζου- Παττακού. Η ποινή τους μετατρέπεται σε ισόβια κάθειρξη. Οι υπόλοιποι καταδικάζονται σε ισόβια και μακρόχρονες ποινές φυλάκισης.

·        13 Σεπτεμβρίου 1975. Λήγει η δίκη των βασανιστών της ΕΣΑ με καταδίκες των αρχιβασανιστών.

·        30 Δεκεμβρίου 1975. Λήγει η δίκη για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Καταδικάζονται σε ισόβια οι Λ. Ιωαννίδης, Στ. Βαρνάβας και Ν. Ντερτιλής.

·        ΣΗΜΕΡΑ…

   Σήμερα βρίσκονται στον Κορυδαλλό μόνο οι Ιωαννίδης και Ντερτιλής. Άλλοι είτε έχουν πεθάνει (όπως ο Γ. Παπαδόπουλος και ο Ν. Μακαρέζος), είτε κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσά μας (όπως ο Σ. Παττακός). Αποφυλακίστηκαν επικαλούμενοι «ανήκεστο βλάβη» της υγείας τους.

                                                                         Υβέτ Δημητρόβα